เป็นเวลานานกว่า 30 ปี ที่แพทย์และนักวิทยาศาสตร์ในประเทศจีน เกาหลี ญี่ปุ่น ไต้หวัน สหรัฐอเมริกา และประเทศต่างๆทั่วโลก ได้ทำการศึกษาอย่างจริงจังถึงสารออกฤทธิ์และสรรพคุณทางยาของเห็ดหลินจือ ด้วยกรรมวิธีทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสมัยใหม่ และการรวบรวมข้อมูลทางสถิติที่ได้จากการรักษาโรคในผู้ป่วย ปี ค.ศ. 1958 ญี่ปุ่นเป็นชาติแรกที่นักวิจัย ได้เปิดเผยรายงานการค้นพบองค์ประกอบทางเคมีของเห็ดหลินจือ ซึ่งปัจจุบันพบว่ามีมากกว่า 150 ชนิด นับว่าเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์ของเห็ดชนิดนี้มากๆ ซึ่งไม่แปลกใจเลยที่คนจีนสมัยกว่าสองพันปียกย่องให้เป็น “หญ้าเทวดาหรือเห็ดหมื่นปี” ซึ่งสามารถช่วยชีวิตผู้คนให้รอดพ้นจากโรคภัยไข้เจ็บและมีชีวิตที่ยืนยาวได้ สารออกฤทธิ์ที่พอจะจำแนกออกเป็นกลุ่มๆได้มีดังนี้

เห็ดหลินจือ และ สปอร์เห็ดหลินจือแดง g2      spore and lingzhi reishi g2

1. กลุ่มสารไตรเตอร์พีนอยด์ชนิดขม ( Bitter Triterpenoid )

เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่ไม่ใช่ไขมันแต่มีคุณสมบัติคล้ายไขมัน สารที่มีรสขมส่วนใหญ่จะอยู่ในส่วนดอกและก้าน ใช้ในการจำแนกสายพันธุ์ เป็นกลุ่มของสารประกอบที่แตกต่างกันประมาณ 100 ชนิด แต่ส่วนที่มีความสำคัญในการรักษาโรค คือ กรดกาโนเดอริคและกรดลูซิเดนิค ส่วนกรดอื่นๆนอกนั้นพบไม่มากนัก ซึ่งสมารถออกฤทธิ์ทางยาดังนี้
-เป็นตัวยับยั้งการหลั่งของสารฮีสตามิน ซึ่งเป็นตัวทำให้เกิดปฎิกิริยาภูมิแพ้
-ช่ายลดความดันโลหิต
-ช่วยลดไขมันในเลือด ป้องกันการอุดตันของหลอดเลือด
-ช่วยบำรุงตับ ต้านสารพิษที่มีต่อตับ
-ป้องกันโรคตับแข็ง ตับอักเสบบีและซี
-ที่สำคัญช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งได้อีกด้วย

2. กลุ่มโพลีแซกคาไรด์ (Polysaccharide)

คือน้ำตาลโมเลกุลใหญ่ซึ่งเป็นสารประกอบเชิงซ้อนที่อาจเกาะติดกับโปรตีนและสารอื่นๆที่มีประโยชน์และสำคัญต่อร่างกาย ในเห็ดหลินจือมีสารโพลีแซกคาไรด์มากกว่า 50 ชนิดที่มีสรรพคุณทางยา ซึ่งพบมากในส่วนของสปอร์ ช่วยปรับโครงสร้างเซลล์เป็นแหล่งพลังงาน ออกฤทธิ์ทางยาได้แก่
-ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน
-ช่วยลดการอักเสบ แผลหายเร็วขึ้น
-กระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว
-บำรุงหัวใจ ช่วยเพิ่มแรงบีบของกล้ามเนื้อหัวใจ
-สร้างระบบภูมิคุ้มกัน
-ยับยั้งเซลล์มะเร็ง เนื้องอกและเซลล์ที่ผิดปรกติ
-ลดภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการให้เคมีบำบัดหรือรังสี

3.กลุ่มสเตอรอยด์ ( Steroids )

มีปริมาณอยู่เพียงเล็กน้อยแต่กลับมีประโยชน์ต่อร่างกาย จะพบในเห็ดราทั่วไปแต่พบมากในเห็ดหลินจือก็คือ เออร์โกสเตอรอล หรือโปรวิตามินดี 2 ร่างกายสามารถเก็บสะสมไว้ไต้ผิวหนัง เมื่อได้รับแสงแดดก็จะสังเคราะห์เป็นวิตามินดี เพื่อช่วยในการดูดซึมของแคลเซียมฟอสฟอรัสในลำไส้ เสริมสร้างกระดูกและฟัน และอีกตัวคือกาโนสเตอโรน ช่วยขับพิษออกจากตับ ในประเทศเกาหลีใช้เป็นยาบำรุงตับ

4.กลุ่มสารนิวคลีโอไทด์ ( Nucleotides )

มีการค้นพบสารอะดีโนไซน์ ซึ่งเป็นตัวเก็บพลังงานจากการหายใจ และพร้อมที่จะแตกตัวให้พลังงานในระดับสูงออกมาเมื่อร่างกายต้องการ ในกลุ่มนี้ยังพบสารกัวโนไซน์ สารอารเอ็นเอ และอัลคาลอยด์ ที่ออกฤทธิ์ดังนี้
-บรรเทาอาการเจ็บปวด
-ยับยั้งการรวมกลุ่มของเกร็ดเลือด
-ป้องกันการอุดตันจากลิ่มเลือด ช่วยป้องกันโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต
-ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อไวรัสต่างๆ เช่นโรคเอดส์
-กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตในหัวใจ
-ช่วยให้ผนังหลอดเลือดยืดหยุ่น ไม่เปราะง่าย
-เพิ่มความคงทนต่อภาวะขาดออกซิเจนเป็นเวลานานได้

5.กลุ่มสารประกอบเยอร์มาเนียม( Germanium,Ge contents)

เยอร์มาเนียมเป็นธาตุแข็ง พบทั่วไปในโสม กระเทียม และพบมากในเห็ดหลินจือโดยเฉพาะในส่วนของสปอร์ เป็นตัวส่งเสริมขบวนการทำงานของร่างกาย ช่วยกำจัดสารพิษและสิ่งแปลกปลอมต่างๆ ลดความเจ็บปวดในผู้ป่วยมะเร็งได้ และที่สำคัญสารกลุ่มนี้เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะแสดงตัวเป็นประจุไฟฟ้า ปรับความสมดุลไฟฟ้าภายในร่างกายโดยเฉพาะไฟฟ้าในสอง หากเกิดขาดความสมดุลจะมีผลต่อร่างกายทำให้เกิดโรคหลายอย่าง เช่นโรคลมบ้าหมู ภาวะชัก สมองฝ่อ ความจำเสื่อม เนื้องอกในสมอง นอกจากนั้นสารเยอร์มาเนียมยังช่วยกระตุ้นให้เม็ดเลือดแดงรับออกซิเจนได้มากขึ้น 1.5 เท่า ส่งผลให้เลือดมีออกซิเจนเพิ่มขึ้น สรรพคุณทางยาด้านอื่นๆได้แก่
-ย่อยสลายเชื้อแบคทีเรีย
-ระงับการไอ ช่วยขับเสมหะในผู้ป่วยหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
-ช่วยขยายหลอดลมในผู้ป่วยโรคหอบหืด
-ช่วยลอกฝ้ากระ ชะลอความแก่
-แก้อาการปวดเมื่อย อ่อนเพลีย
-กำจัดเซลล์มะเร็ง
-ช่วยให้เซลล์แช็งแรง ไม่กลายพันธุ์

จะเห็นได้ว่าสรรพคุณของเห็ดหลินจือนั้นมีมากมายกว้างขวางเหมือนกับเป็นยาครอบจักรวาล โดยเฉพาะส่วนใหญ่จะเหมาะสมกับวัยกลางคนและผู้สูงอายุ ทั้งในด้านป้องกันและบำบัดรักษา เนื่องจากความเป็นอมตะของเห็ดหลินจือในประวัติศาสตร์อันยาวนานกว่าพันปี จึงมีบรรดาแพทย์ นักวิทยาศาสตร์ นักวิจัยและผู้ให้ความสนใจติดตามเรื่องราวอย่างใกล้ชิด ต่างก็ยอมรับในคุณค่าของเห็ดหลินจือ จึงมีรายงานการค้นคว้าวิจัยอย่างละเอียดในหลายประเทศ ทั้งในด้านเภสัชวิทยา การทดลอง และการศึกษาทางคลินิกในการบำบัดรักษาผู้ป่วย ซึ่งนับว่าเป็นตัวอย่างที่ดีในการเป็นบรรทัดฐานของการศึกษาวิจัยยาสมุนไพรที่เป็นวิทยาศาสตร์ ถ้าหากความพยายามเช่นนี้เกิดขึ้นกับยาสมุนไพรตัวอื่นๆ ก็คงจะมียาใหม่ๆที่ให้คุณประโยชน์แก่มวลมนุษย์ได้อย่างกว้างขวางเช่นเดียวกับเห็ดหลินจืออย่างแน่นอน…

เอกสารอ้างอิง/ น.พ.สุรพล รักปทุมและน.พ.ชวลิต สันติกิจรุ่งเรือง “เห็ดหลินจือ” พิมพ์ครั้งที่ 1 : 1 พฤศจิกายน 2556