ทำความรู้จักกับสปอร์เห็ดหลินจือ เพราะเหตุใดจึงต้องกะเทาะผนังหุ้มสปอร์ ก่อนนำมาใช้ประโยชน์ทางยา

หากพูดถึงเห็ดหลินจือ (Linzhi หรือ Reishi) ท่านผู้อ่านทุกท่านคงจะคุ้นเคยและรู้จักกันเป็นอย่างดีอยู่แล้ว
เนื่องจากเป็นสมุนไพรที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย เห็ดหลินจือ
มีสรรพคุณทางยามากมาย ได้แก่ มีฤทธิ์ปรับสมดุลของระบบภูมิคุ้มกัน กระตุ้นภูมิคุ้มกันในผู้ป่วยมะเร็ง
ระงับอาการปวด ป้องกันเส้นประสาทเสื่อม ลดน้ำตาลและไขมันในเลือด ต้านอักเสบ และต้านอนุมูลอิสระ

สารสำคัญที่พบในเห็ดหลืนจือมีหลายชนิด
โดยมีองค์ประกอบหลักคือ สารในกลุ่ม triterpenes และ
polysaccharides สารสำคัญออกฤทธิ์ในเห็ดหลินจือนั้น
สามารถพบได้ทั้งในดอกเห็ด (Fruiting body) และสปอร์
โดยจากการศึกษาวิจัยพบว่า พบมากในส่วนสปอร์และ
สปอร์ที่กะเทาะผนังหุ้มจะมีสารสำคัญและฤทธิ์ทางยา
ดีกว ่าสปอร์ที่ไม ่กะเทาะผนังหุ้ม จากการศึกษาวิจัย
มีรายละเอียด ดังนี้
1. จากการศึกษาพบว ่าสปอร์ที่กะเทาะผนังหุ้ม
จะมีปริมาณสารกลุ ่มพอลิแซ็กคาไรด์และสารกลุ ่ม
ไทรเทอร์ปีนมากกว ่าสปอร์ที่ไม ่กะเทาะผนังหุ้ม ทั้งนี้
เนื่องจากลักษณะของสปอร์เห็ดหลินจือจะมีผนังหนา
2 ชั้นหุ้ม ส่งผลให้เมื่อมีการกะเทาะผนังหุ้ม สารสำคัญ
ต่าง ๆ สามารถออกมาได้ดีกว่า

2. การศึกษาตัวทำละลายได้แก่แอลกอฮอล์หรือ
ไดคลอโรมีเทน พบว่าสามารถสกัดสารสำคัญกลุ่มไทรเทอร์ปีน
ออกจากสปอร์เห็ดหลินจือที่ไม ่กะเทาะผนังหุ้มได้เพียง
เล็กน้อย โดยสปอร์ที่กะเทาะผนังหุ้มมีปริมาณสารสกัด
แอลกอฮอล์มากกว่าสปอร์ที่ไม่กะเทาะผนังหุ้มและมีชนิด
ของสารกลุ่มไทรเทอร์ปีนมากกว่า

รู้จักสปอร์เห็ดหลินจือ spore lingzhi reishi extract (1)

3. เมื่อทำการจำลองสภาวะกรดหรือด่างเพื่อเลียนแบบสภาวะของกระเพาะและลำไส้มนุษย์พบว่าสปอร์เห็ดหลิน
จือที่ไม่ได้กะเทาะผนังหุ้มเมื่อผ่านภาวะกรดและด่างเลียนแบบกระเพาะและลำไส้แล้วเกิดการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยโดย
มีการกร่อนและแตกบางส่วนเมื่อเทียบกับสปอร์เห็ดในภาวะปกติเมื่อดูผ่านกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน (รูปที่ 3) และ
เมื่อวิเคราะห์TLC chromatogramพบว่าสารสกัดแอลกอฮอลล์ของสปอร์เห็ดหลินจือที่ไม่กะเทาะผนังหุ้มในภาวะกรด
และด่างมีแถบสารไม่แตกต่างจากสปอร์เห็ดหลินจือที่ไม่กะเทาะผนังในภาวะปกติและมีปริมาณน้อยกว่าสปอร์ที่กะเทาะ
ผนังหุ้ม

รู้จักสปอร์เห็ดหลินจือ spore lingzhi reishi extract (1)

4. การต้มสปอร์เห็ดหลินจือที่ไม่กะเทาะผนังหุ้มด้วยน้ำ สามารถสกัดสารกลุ่มพอลิแซ็กคาไรด์ออกมาได้เล็กน้อย
ดังนั้น การรับประทานสปอร์เห็ดหลินจือเพื่อให้ได้ประสิทธิภาพและคุณค่าทางยา จึงควรทำการกะเทาะผนังหุ้ม
สปอร์ออกก่อน เพื่อให้สารสำคัญถูกสกัดออกจากสปอร์และสามารถดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้สูงสุด

เครดิตที่มา
R&D Newsletter
ปีที่ 22 ฉบับที่ 3 ประจำ เดือนกรกฏาคม – กันยายน 2558
ปัณรส ศิริกนกวิไล
กลุ่มวิจัยผลิตภัณฑ์ธรรมชาต

http://www.gpo.or.th/Portals/6/Newsletter/RDINewsYr22No3-3.pdf